ΣΑΝΤΡΟ, το... τσιγγανό-βασιλόπουλο

Το εξώφυλλο του τόμου του περιοδικού του
1945, δια χειρός Θ. Ανδρεόπουλου.

Το εβδομαδιαίο νεανικό περιοδικό ποικίλης ύλης “Ελληνόπουλο” εκδόθηκε τον Απρίλιο του 1945 και στα πρώτα του τεύχη αντανακλούσε τη μιζέρια του τύπου της Κατοχής που είχε λήξει μόλις έξι μήνες πριν, καθώς και τις συνέπειες από τον δεύτερο γύρο του Εμφυλίου που είχε ξεσπάσει τον Δεκέμβριο και είχε καταλαγιάσει ούτε δυο μήνες πριν.

Φτωχικά και ανεπαρκή μέσα εκτύπωσης, λιγοστές σελίδες και έλλειψη χαρτιού αρκετά συχνά.

Η πορεία του περιοδικού δεν υπήρξε ιδιαίτερα μεγάλη. Μόλις επτά χρόνια, αλλά υπήρξε “ταραχώδης” και άφησε τη σφραγίδα του στον ελληνικό παιδικό τύπο. Από το πέμπτο φύλλο το περιοδικό πέρασε στον εκδοτικό οίκο “Δ. Δημητράκου”, αφού προηγουμένως είχε κλείσει για ένα μήνα προκειμένου να προετοιμαστεί καλύτερα.

Αυτά σαν πρόλογος και εισαγωγή για ένα περιοδικό που σύντομα θα παρουσιαστεί αναλυτικά η ιστορία του.

Να πούμε για την ώρα μερικά εισαγωγικά σχετικά με την ανάρτηση που ακολουθεί.

Από το 5ο τεύχος, που την έκδοσή του την ανέλαβε ο “Αρχαίος Εκδοτικός Οίκος Δ. Δημητράκου”, το περιοδικό ανανεώθηκε ριζικά.

Ένα από τα καινούργια θέματα που προστέθηκαν ήταν το εικονογραφημένο ανάγνωσμα περιπέτειας. σαν στριπ στο υποσέλιδο των σελίδων 10-11.

Σαν παρένθεση: το εικονογραφημένο ανάγνωσμα δεν είναι ακριβώς κόμικ, δεν είναι ακριβώς κείμενο-σεντόνι. Είναι και τα δύο. Κάθε εικόνα αντιστοιχεί και σε ένα σύντομο κείμενο, που βρίσκεται από κάτω της και που δεν είναι λεζάντα, αλλά συνεχές από το προηγούμενό του και με το επόμενό του. Από την άλλη μεριά η  διαδοχή των εικόνων λειτουργεί σχετικά αυτόνομα, όπως στο κόμικ, δηλαδή και χωρίς το κείμενο η υπόθεση αποκλειστικά από τις εικόνες είναι σχεδόν κατανοητή. Κάποιες από τις πληροφορίες που περιέχονται στις εικόνες αναφέρονται συνήθως και στο κείμενο ανάμεικτα με τους διαλόγους. Αυτά σαν παρένθεση για το εικονογραφημένο ανάγνωσμα, που κυριαρχούσε στη θέση του κόμικ πριν εμφανιστούν τα “μπαλονάκια” ή “συννεφάκια”.

Το πρώτο εικονογραφημένο ανάγνωσμα στο “Ελληνόπουλο”, ο "Σάντρο" ανατέθηκε στην δυάδα Σοφίας Παπαδάκη-Μαυροειδή (κείμενο) και Θέμο Ανδρεόπουλο (εικονογράφηση).

‘Ηταν η πρώτη συνεργασία της καταξιωμένης, από τότε, λογοτέχνιδας και του νεαρού (28χρονου) ταλαντούχου εικονογράφου, που συνεχίστηκε και σε άλλα εικονογραφημένα αναγνώσματα τόσο στο “Ελληνόπουλο”, όσο και στον “Θησαυρό των Παιδιών”, καθώς και στην εκδοτική προσπάθεια του Ανδρεόπουλου, το “Ταμ Ταμ”.

Ο “Σάντρο”, σύμφωνα με τον προσδιορισμό του, είναι ένα μεσαιωνικό παραμύθι, που προσωπικά μου είναι άγνωστο, με τόπο δράσης μάλλον την Ισπανία, αν και τα παραμύθια δεν έχουν συγκεκριμένο τόπο και χρόνο δράσης, σε 86 εικόνες, που από τη 41η και μετά είναι έγχρωμες.

Η αφήγηση, παρά το γλαφυρό κείμενο της Παπαδάκη-Μαυροειδή, θυμίζει πράγματι απλοϊκή αφήγηση παραμυθιού για μικρά παιδιά, ενώ το σκίτσο το Ανδρεόπουλου παρότι έχει όλα εκείνα τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν τη γραμμή του έχει αδυναμίες στην έκφραση και στην κίνηση. Δείχνει πρωτόλειο, ενώ το μικρό σχετικά μήκος του και η μορφή στριπ εμποδίζουν την εικαστική ανάπτυξη ενός αφηγηματικού ντεκουπάζ. Το αμέσως επόμενο εικονογραφημένο ανάγνωσμα της συνεργασίας των δύο δημιουργών, ο “Κάπταιν Μπλουντ” είναι σαφώς βελτιωμένο σε όλα τα επίπεδα.

Όπως και να έχει ο “Σάντρο” έχει την αξία ντοκουμέντου σε ένα είδος που η μεν Παπαδάκη-Μαυροειδή το εξέλιξε στα σενάριά της για τα “Κλασσικά Εικονογραφημένα” λίγα χρόνια αργότερα, ενώ ο Ανδρεόπουλος μέσω των δικών του περιοδικών “Ταμ Ταμ” και “Κινηματογραφικά” το ανέδειξε στο σχεδόν μοναδικό δείγμα εικονογραφημένου αναγνώσματος ελληνικής γραφής.

Ετούτη η ανάρτηση του “Σάντρο” αφιερώνεται στον φίλο Λευτέρη Ταρλαντέζο ως αντίδωρο σε παλαιότερη ανάρτησή του στο blog του History of Comics αφιερωμένη σε μένα.

Ο λόγος είναι ότι ο Λευτέρης είναι και “συλλεκτομανής” των εικονογραφήσεων του Θέμου Ανδρεόπουλου….

σημ. η μέτρια ποιότητα στην εμφάνιση των στριπς οφείλεται κατά μεγάλο μέρος στην ποιότητα της εκτύπωσης του περιδικού και στον... πανδαμάτορα χρόνο των 67 χρόνων που έχουν περάσει πάνω από τον χιλιοδιαβασμένο παλιό τόμο. Κατά ένα άλλο μέρος οφείλεται και στην επεξεργασία των σκαναρισμένων εικόνων, όπου δεν μπορούσε να βρει ένα standard φωτισμού από πάνελ σε πάνελ.